Kompozisyon

Resimde kompozisyon

Resmi meydana getiren unsurların yüzey üzerine göze hoş gelecek şekilde yerleştirilmesidir. Sanatçılar bugüne kadar bir çok değişik kompozisyon şekliyle çalışmışlardır. Rönesans ve diğer klasik çalışmalarda” merkezi kompozisyon “uygulanmıştır. Konunun önemli unsurları tablonun merkezinde yer alır, diğer unsurlar bunun etrafında gelişir. Rönesans’ta çok kez üçgen kompozisyonlar yapılmıştır. Konudaki en önemli figürler bu üçgenin içinde yer alır, daha sonra spiral şekilli kompozisyonlar da yapılmıştır. Modern resimde ise konu tablonun her tarafına dğılmıştır. Ressamlar kompozisyonu kurarken gözün tabloyu rahatça dolaşması için şekilleri” tablonun arabeski “denilen gizli çizgiler üzerine sıralarlar. Bu çizgiler gözümüzü tablo üzerinde dolaştıran gizli yollardır, tablodaki bir ışık, renk veya şekille göz bu seyahate başlar. Leke,renk, çizgi , ışık-gölge, hareket ,denge , armoni gibi öğeler bu yolculuğun zevkini artırırlar. Kompozisyonun ana hatlarını çizgiler oluşturur ; dik , yatay , eğik,eğri vs. Kırık çizgiler kullanılmaz.

Resimde Kompozisyon çeşitleri

1- Klasik Kompozisyon( Kapalı )

Bu tür kompozisyonlarda konuda önemli olan kısım tablonun merkezinde yer alır. Diğer unsurlar simetrik bir şekilde etrafına yerleştirilir.

Klasik kompozisyon özellikle rönesans döneminde uygulanmıştır . Simetrik bir şekilde yerleştirilir dedim ama simetri kompozisyonda monotonluk yaratan bir durumdur. Burada monotonluk sağ ve soldaki üçlü gruplarda figürlerin hareketi ile kırılmaktadır.

İspanyol ressam Velazquez’in bu resminde de klasik yerleştirme görülüyor. Konunun merkezinde iki komutan yer almakta ,sağ ve solda gruplar bulunmaktadır.

Bu resimde de konunun iki önemli kişisi Aristo ve Eflatun konunun merkezinde yer almakta , yatay çizgiler istikametinde figürler yerleştirilmiş. Fotoğrafta resmin sağ kısmı biraz eksik ,altta sağdaki ve soldaki figürlerle kitleler oluşturulmuş , sayılar eşit ama dediğim gibi figürlerin hareketleri ile bir canlılık yaratılmış . Rönesans resminde yunan mimarisindeki , dik yatay , yatay çizgiler kompozisyonda çokça kullanılmıştır . Sanatçılar bu dönemde altın sayılar dediğimiz sayıları kullanarak kompozisyonlarını oluşturmuşlardır.

Altın Kesim

Küçük parçanın büyük parçaya oranı , büyük parçanın her iki parçanın toplamına olan oranına eşittir. AC/CB=CB/AB , bu orana altın kesim denir. Altın kesime göre sıralanan sayılar;1, 2, 3, 5, 8 ,13, 21 diye son iki sayının toplanması ile devam eder . Yunan mimarlığında uygulanan bu sayılar Rönesansla birlikte tekrar önem kazanır. Mimaride ve resimlerin yerleştirilmesinde bu sayılara göre hareket edilir. Bu sayılardan kullanarak kağıdın ölçüleri tespit edilir ve kompozisyonda kullanılan bölümler bu sayılarla belirlenir.

Rönesans resminde kullanılan kompozisyonlardan biri de konunun piramidal bir şekilde yerleştirildiği kompozisyondur . Figürler bir üçgenin içine yerleştirilir.

2- Modern Kompozisyon (açık)

Modern kompozisyonlarda konu tablonun bütün yüzeyine dağılmıştır, tablonun dışında da devam ediyor gibidir .

Kompozisyonda bütünlüğün sağlanmaması , dağınık bir yerleşim de hoş olmaz . Kompozisyonda parçaları birbirine bağlarken açık ve koyulardan, reknklerden yararlanırız .Figürlerle kitleler oluşturmak da buna yardım eder. Resme yeni başlayanlarda çok görülür, bir çok şeyi tek tek , parça parça yerleştirirler .

Resimde görüldüğü gibi figürler koyu tonlar ile bir kitle oluşturmuşlardır . Koyular ağaçla yukarıdan başlayarak alttan kağıdın öbür ucuna kadar gitmekte . Manzara resimlerinde gökyüzü veya kara parçasından biri daha çok kullanılarak simetri bozulur .Yine resme başlarken açıklar mı daha çok kullanılacak koyular mı karar vermeli.